Radyoloji Çalışanlarının Radyasyondan Korunma Farkındalığının Değerlendirilmesi

Gökçe Kaan Ataç ¹ , Tolga İnal ² , Aslıhan Alhan ³ , Yüksel Pabuşçu ⁴  

¹ Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye  

² Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye  

³ Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye  

⁴ Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye  

Turk Radyoloji Derg 2016; 35: 52-58
DOI: 10.5152/turkjradiol.2016.190
Anahtar Kelimeler: Radyasyon, farkındalık, radyolog, tekniker, araştırma görevlisi

Özet

Amaç: Radyolojik görüntülemede tanı amaçlı birincil ışının hastaya yönlendirilmesi, olası zararın da en çok hastada oluşabileceği gerçeğinin her zaman hatırda tutulmasını gerektirir. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de radyoloji çalışanlarının, hastanın radyasyondan korunması (HRK) konusundaki farkındalık düzeyini araştırmaktır.

Gereç ve Yöntem: Radyolojide, HRK konusunda yirmi bir soruluk bir anket oluşturuldu. Soruların ilk bölümü; katılımcıların mesleği, iş tecrübesi ve çalıştığı kuruma ait bilgiler ile kurumlarında hasta dozu ölçümü ve çalışanların radyasyon güvenliği eğitimine aitdi. Sonraki 15 soru ise, hastanın radyasyondan korunması ile ilgiliydi. Katılımcı olarak ankete davet edilen radyologlar, radyoloji araştırma görevlileri ve teknisyenler anketi internet üzerinden, e-posta adreslerine gönderilen bağlantıdan ulaşarak, çevrim içi olarak doldurdu. Sonuçlar normal dağılımları yönünden değerlendirildi ve istatistiksel önemi Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testleri ile belirlendi.

Bulgular: Katılımcıların, HRK konusunda cevaplarının yaklaşık yarısının (3510/1781, %50,7’si) doğru, yüzde 49,3’ünün yanlış (3510 /1729) olduğu görüldü. Benzer şekilde, katılımcıların yarısından fazlası 7 soruyu doğru ve 8 soruyu yanlış cevapladı. Sonuçlar, radyolog ve teknisyen farkındalık düzeyleri arasında düşük anlamlı bir fark olduğunu gösterdi. Katılımcılar arasında; tecrübe, radyasyondan korunma konusundaki kendine güven ve çalıştıkları kurum yönünden anlamlı bir fark gözlenmedi.

Sonuç: HRK, iyonlaştırıcı ışınlama içeren radyoloji incelemelerinde dikkatle uygulanması gereken profesyonel bir sorumluluktur. Ülkemizde ve dünyada HRK irdelenmesine yönelik araştırmalarda, sağlık çalışanlarının farkındalığının yeterli olmadığı yönünde sonuçlara ulaşılmaktadır. Bu çalışmanın en önemli sonucu, ülkemizde de radyoloji çalışanlarının HRK konusunda eğitilmelerine gereksinim olduğudur.